Naturalne sposoby na obniżenie poziomu histaminy. Od diety po zarządzanie stresem.

Histamina to związek odgrywający bardzo ważną rolę w naszym organizmie. Pełni wiele funkcji, w tym pośredniczy w odpowiedzi alergicznej oraz zapalnej, działa jako neuroprzekaźnik (wpływa na cykl snu i czuwania), oraz reguluje produkcję kwasu żołądkowego.

Histamina znajduje się naturalnie w wielu pokarmach, jak również produkowana jest wewnętrznie przez nasz organizm. Chociaż jest niezbędna w licznych procesach fizjologicznych, jej nadmiar może prowadzić do szeregu niepożądanych symptomów. Objawy te mogą obejmować wysypki skórne, bóle głowy, problemy żołądkowo- jelitowe (zgaga, zaparcia, biegunki, wzdęcia), trudności z oddychaniem, a także przewlekłe zmęczenie. Dzieje się tak w momencie, kiedy nasz organizm ma ograniczoną zdolność do rozkładu histaminy, np. na skutek stanu zapalnego w przewodzie pokarmowym, zmian genetycznych, stosowania leków czy alkoholu, które blokują enzym DAO (oksydazę diaminową), który rozkłada histaminę pochodzącą z pokarmów. Mówimy wtedy o nietolerancji histaminy.

Zrozumienie, jak zarządzać i kontrolować poziom histaminy w organizmie, może być kluczowe dla osób cierpiących na nietolerancję histaminy. Dostępne są naturalne metody zarządzania poziomem histaminy, od odpowiednio skomponowanej diety po techniki redukcji stresu. Odpowiedni plan działań może pomóc zniwelować negatywne skutki związane z nadmiarem tego związku w organizmie, poprawiając jakość życia i samopoczucie.

Dieta niskohistaminowa

Podstawowym sposobem na kontrolę poziomu histaminy jest stosowanie diety o obniżonej jej zawartości. Produkty bogate w histaminę, które warto ograniczyć lub wyeliminować z diety, to m.in.:

  • Fermentowane napoje alkoholowe, takie jak wino i piwo
  • Dojrzewające sery (np. parmezan)
  • Wędzone i dojrzewające mięso oraz wędliny (np. salami, kindziuk, szynka parmeńska)
  • Kiszona kapusta i inne fermentowane warzywa
  • Ryby w puszkach
  • Ryby wędzone

Zamiast tego, warto skupić się na świeżych i nieprzetworzonych produktach, takich jak:

  • Świeże mięso i ryby (lub zamrożone od razu po połowie czy uboju)
  • Świeże owoce i warzywa (z wyjątkiem pomidorów, awokado, truskawek i cytrusów, które mogą zawierać więcej histaminy lub być jej wyzwalaczami)
  • Zboża, orzechy i nasiona

Należy wykluczyć z jadłospisu:

  • Konserwy, półprodukty i produkty gotowe, typu instant 
  • Pokarmy z długim terminem przydatności do spożycia (przechowywania)

Pamiętaj, że stosowanie diety niskohistaminowej warto prowadzić pod okiem wykwalifikowanego dietetyka. 

Nie należy nigdy przesadnie ograniczać diety, jeśli dobrze tolerujesz wybrane produkty, które z założenia zawierają dużą zawartość histaminy.

Substancje regulujące poziom histaminy

W nietolerancji histaminy warto rozważyć suplementację wspomagającą.

Niektóre substancje mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu histaminy. Zaleca się konsultację z lekarzem lub specjalistą przed ich zastosowaniem.

Witamina Cstabilizuje komórki tuczne regulując uwalnianie histaminy wewnątrz organizmu

Pokarmowe źródła witaminy C w nietolerancji histaminy to:

  • czerwona papryka
  • natka pietruszki
  • ziemniaki
  • czarne porzeczki
  • aronia
  • żurawina
  • dzika róża

Witamina B6 – wspiera aktywność enzymu DAO rozkładającego histaminę.

Pokarmowe źródła witaminy witaminy B6 w nietolerancji histaminy to:

  • płatki owsiane
  • kasza gryczana
  • pieczywo pełnoziarniste
  • ziemniaki
  • mięso

Miedź – kluczowy składnik enzymu DAO, którego obecność jest niezbędna do jego sprawnej pracy

Pokarmowe źródła miedzi w nietolerancji histaminy:

  • mięso
  • nasiona
  • pestki
  • jarmuż
  • płatki owsiane
  • kasza gryczana

Kwercetyna – stabilizuje mastocyty zmniejszając uwalnianie histaminy wewnątrz organizmu

Pokarmowe źródła kwercetyny w nietolerancji histaminy:

  • brokuły
  • jabłka
  • jagody
  • czarna porzeczka
  • winogrona

Warto jednak podkreślić, że choć istnieją pewne dowody na korzyści wynikające z suplementacji powyższych substancji, to brakuje jeszcze wystarczających badań potwierdzających ich jednoznaczną skuteczność w łagodzeniu objawów nietolerancji histaminy. Jednakże wzbogacenie codziennej diety o źródła pokarmowe wymienionych substancji będzie na pewno wartościowe dla ogólnego wsparcia organizmu.

Poprawa kondycji jelit

Odpowiedni stan jelit jest kluczowy dla osób z nietolerancją histaminy, gdyż jelita odgrywają znaczącą rolę w regulacji poziomu histaminy w organizmie. 

Zdrowy układ pokarmowym produkuje enzymy, w tym DAO, który jest odpowiedzialny za rozkład histaminy obecnej w pożywieniu. Gdy funkcjonowanie jelit jest zaburzone, na przykład w wyniku stanu zapalnego, dysbiozy, przewlekłego stresu, niewłaściwej diety, może to prowadzić do obniżenia aktywności DAO, co z kolei zwiększa poziom histaminy w organizmie.

Poprawa stanu jelit może pomóc w redukcji objawów nietolerancji histaminy poprzez kilka mechanizmów:

  • Wzmacnianie bariery jelitowej: Zwiększona przepuszczalność bariery jelitowej umożliwia przenikanie większej ilości histaminy do krwiobiegu. Wzmacnianie bariery jelitowej poprzez suplementację np. maślanem sodu, czy włączenie do diety bulionów może być pomocne w regulowaniu poziomu histaminy przenikającej do krążenia.
  • Zrównoważona mikrobiota jelitowa: Niektóre szczepy bakterii jelitowych mogą produkować histaminę, podczas gdy inne mogą ją degradować. Przywrócenie równowagi mikrobiomu, np. przez stosowanie probiotyków i prebiotyków, może wspierać metabolizm histaminy i przyczyniać się do zmniejszenia jej poziomu w organizmie.
  • Wsparcie działania enzymu DAO: Dieta bogata w składniki wspomagające działanie DAO, w tym pokarmów obfitujących w witaminę B6, witaminę C oraz miedź mogą pomóc w ograniczeniu objawów nietolerancji histaminy.
  • Zdrowa dieta: Spożywanie produktów które wspierają kondycję jelit, w tym bogatych w błonnik (owoce, warzywa, nasiona, pestki, orzechy) i związki o działaniu przeciwzapalnym (np. ryby, oliwa z oliwek) , może pomóc w utrzymaniu poprawnej mikrobioty jelitowej i prawidłowej odpowiedzi immunologicznej.
  • Unikanie czynników drażniących: Substancje takie jak alkohol, leki przeciwzapalne oraz niektóre pokarmy mogą uszkadzać błonę śluzową jelit. Eliminacja tych czynników przyczynić się do redukcji stanu zapalnego w  jelitach.
  • Zdrowe nawyki żywieniowe: Regularne posiłki, odpowiednie nawodnienie oraz unikanie nadmiaru cukrów prostych i tłuszczów trans mogą przyczynić się do lepszego trawienia i wchłaniania cennych składników odżywczych, co wpływa na ogólną kondycję jelit.

Przywrócenie i utrzymanie kondycji jelit może więc pomóc w kontrolowaniu objawów nietolerancji histaminy poprzez redukcję stanu zapalnego i  wspieranie właściwego metabolizmu histaminy w organizmie poprzez sprawne działanie enzymu DAO.

Suplementacja diety enzymem DAO

Suplementacja diety enzymem DAO może stanowić skuteczną strategię redukcji objawów u osób cierpiących na nietolerancję histaminy

DAO jest głównym enzymem rozkładającym histaminę w przewodzie pokarmowym, a jego niedobór lub niska aktywność mogą przyczyniać się do objawów nietolerancji histaminy, takich jak bóle głowy, problemy trawienne, wysypki skórne czy świąd.

Włączenie suplementacji DAO uzupełnia ilość enzymu odpowiedzialnego za metabolizowanie histaminy pokarmowej w organizmie, co zwiększa rozkład histaminy w przewodzie pokarmowym.

Enzym DAO przywraca optymalny poziomy aktywności DAO w jelicie, wpływając na redukcję objawów związanych z nietolerancją histaminy. Suplementacja enzymem DAO pozwala na stosowanie mniej restrykcyjnej diety i zwiększa codzienny komfort życia pacjenta.

Zaleca się, aby suplementacja enzymem DAO była częścią szerszej strategii zarządzania histaminą, która obejmuje także dietę niskohistaminową i inne modyfikacje stylu życia.

Zarządzanie stresem

Histamina, będąc hormonem tkankowym, jest wydzielana przez organizm w odpowiedzi na stres, jako „obrona” przed potencjalnym zagrożeniem. W sytuacjach stresowych jej poziom może znacznie wzrosnąć, co zwykle jest częścią naturalnej reakcji obronnej. Jednak osoby, które zmagają się na co dzień z nietolerancją histaminy, mogą doświadczać pogorszenia nieprzyjemnych symptomów w okresach zwiększonego stresu, co wynika z dodatkowego wzrostu stężenia histaminy w organizmie.

Jeżeli zauważasz, że stres ma silny wpływ na Twoje codzienne funkcjonowanie i nasila objawy związane z nietolerancją histaminy, warto skorzystać z metod, które umożliwią Ci lepsze zarządzanie jego skutkami i zmniejszenie odczuwanego napięcia.

  • Wprowadź techniki relaksacyjne – np. słuchanie uspokajającej muzyki.
  • Zaangażuj się w łagodne formy aktywności fizycznej wspomagające redukcję stresu – regularne spacery, praktykowanie jogi czy nordic walking mogą być pomocne.
  • Rozważ trening uważności, czyli metody skupione na technikach zwiększających świadomość oddechu, ciała, myśli i uczuć.
  • W okresach zwiększonego stresu zwracaj uwagę na dietę i ograniczaj spożycie produktów wysoko histaminowych lub  mogących pobudzać uwalnianie histaminy.
  • Przy długotrwałym narażeniu na stres warto zasięgnąć wsparcia specjalisty – psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. Czasami niezbędnym krokiem do odzyskania równowagi psycho-emocjonalnej jest zastosowanie odpowiedniej terapii farmakologicznej.

Higiena snu

Dobry sen jest kluczowy dla prawidłowego działania układu immunologicznego i może pomóc w regulacji poziomu histaminy. Staraj się dążyć do 7-9 godzin snu na dobęDbaj o cały rytm dobowy, czyli trzymaj się regularnych godzin snu oraz pobudek. Zadbaj o tworzenie spokojnego, ciemnego i chłodnego środowiska sypialni. To wszystko może znacząco wspomóc dobre samopoczucie u pacjentów z nietolerancją histaminy.

Podsumowanie

Choć wysoki poziom histaminy może być uciążliwy, istnieje wiele naturalnych sposobów na jego kontrolę. Dieta niskohistaminowa, suplementacja, poprawa zdrowia jelit, zarządzanie stresem oraz higiena snu, to tylko kilka z nich. Warto również pamiętać o konsultacji z lekarzem lub dietetykiem, który pomoże dostosować plan działania do indywidualnych potrzeb zdrowotnych.

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest histamina?

OdpowiedźHistamina to związek chemiczny odgrywający ważną rolę w organizmie człowieka. Pełni funkcję mediatora w odpowiedziach alergicznych i zapalnych, działa jako neuroprzekaźnik wpływający na cykl snu i czuwania oraz reguluje produkcję kwasu żołądkowego.

Jakie są źródła histaminy w diecie?

OdpowiedźHistamina znajduje się w wielu pokarmach, szczególnie w fermentowanych napojach alkoholowych jak wino i piwo, dojrzewających serach i wędlinach, kiszonej kapuście, rybach w puszkach oraz rybach wędzonych.

Jakie są objawy nadmiaru histaminy?

OdpowiedźObjawy nadmiaru histaminy mogą obejmować wysypki skórne, bóle głowy, problemy żołądkowo-jelitowe takie jak zgaga, zaparcia, biegunki, wzdęcia, trudności z oddychaniem oraz przewlekłe zmęczenie.

Co to jest dieta niskohistaminowa?

OdpowiedźDieta niskohistaminowa polega na ograniczeniu spożycia produktów bogatych w histaminę, takich jak fermentowane alkohole, dojrzewające sery, wędliny, i niektóre ryby. Zaleca się skupienie na świeżych produktach jak świeże mięso i ryby, owoce i warzywa, zboża, orzechy i nasiona.

Jakie suplementy mogą pomóc w regulacji poziomu histaminy?

OdpowiedźNiektóre suplementy, takie jak witamina C, witamina B6, miedź i kwercetyna, mogą pomóc w regulacji poziomu histaminy. Warto jednak skonsultować ich stosowanie z lekarzem.

Jak poprawić zdrowie jelit w kontekście nietolerancji histaminy?

OdpowiedźPoprawa zdrowia jelit może obejmować wzmacnianie bariery jelitowej, zrównoważenie mikrobioty jelitowej, poprzez stosowanie probiotyków i prebiotyków. Ważne jest również unikanie czynników drażniących śluzówkę jelit jak alkohol czy niektóre leki.

Czym jest enzym DAO i jak można wspomóc jego działanie?

OdpowiedźDAO to enzym, który rozkłada histaminę w przewodzie pokarmowym. Jego działanie można wspomóc poprzez dietę bogatą w składniki takie jak witamina B6, witamina C, miedź. Można zastosować także suplementację enzymem DAO, w celu uzupełnienia jego ilości w organizmie.

Jak zarządzać stresem w kontekście nietolerancji histaminy?

OdpowiedźZarządzanie stresem można wspierać przez techniki relaksacyjne, łagodną aktywność fizyczną jak joga czy spacery, oraz techniki uważności. W przypadku długotrwałego stresu warto zasięgnąć wsparcia specjalisty.

Dlaczego sen jest ważny dla osób z nietolerancją histaminy?

OdpowiedźDobra higiena snu pomaga regulować poziom histaminy, wspiera układ immunologiczny i ogólne samopoczucie, co jest szczególnie ważne dla osób z nietolerancją histaminy.

Źródła

Buczyłko K, Bartnicka A, Kruszewski J, et al. Guidelines for the diagnosis and management of histamine intolerance. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology. 2023;10(3):141-151. doi:10.5114/pja.2023.131553.

Halken S, Larenas-Linnemann D, Roberts G, et al. EAACI guidelines on allergen immunotherapy: Prevention of allergy. Pediatr Allergy Immunol. 2017;28(8):728-745.
Santos AF, Riggioni C, Agache I, et al. EAACI guidelines on the diagnosis of IgE-mediated food allergy. Allergy. 2023;78(12):3057-3076.